Zaterdag stond dit artikel in het NRC: ‘Kunnen we beter leren rouwen?’ Hoe kunnen we van rouw leren hoe we kunnen omgaan met het allergrootste verlies dat gaande is: het verlies van ecosystemen en biodiversiteit?
Ik weet zelf nu veel van rouwen want ik ben nu helaas ervaringsdeskundige. Eerst het verlies van mijn gezondheid (ik kreeg een chronische ziekte waardoor ik in een rolstoel terechtkwam) en daarna verloor ik mijn partner met wie ik 30 jaar samen was en twee kinderen heb.
De schrijver stelt dat de neiging bij rouw kan zijn om er ver weg van te blijven, het te verstoppen. Zelf heb ik geleerd om er heel anders mee om te gaan, om het niet uit de weg te gaan maar het juist aan te gaan. Voor mij is het life-saving om iedere dag te zien wat er aan de hand is en daarna lichtpuntjes te zien, bijvoorbeeld in de natuur, zoals de volle maan die ik zag en bewonderde op de avond nadat ik mijn man had begraven. En ja, dat vond ik enorm ingewikkeld om zoiets moois te zien en te bewonderen op zo’n ingewikkelde dag.
Ik zou willen aanraden dit te doen bij rouw, niet alleen bij naasten maar ook bij diersoorten en ecosystemen die verdwijnen. Ook al vind je dat moeilijk, doe het juist in lastige tijden! Het heeft mij geholpen om in deze donkere tijden niet te gaan zitten somberen met het dekbed over mijn hoofd of weg te zakken in een depressie.
Sta stil bij wat er allemaal wél was: de liefde, waardering en hoop in de relatie met mijn partner, wees daar dankbaar voor en denk er met liefde aan terug.
Ik denk dat we dit ook kunnen doen bij het rouwen om verdwenen diersoorten en ecosystemen. Zeker voor kinderen is dat belangrijk, het is immers hun toekomst! Als je kinderen hebt, wat zeg je tegen je kind dat wil weten of er later, als hij of zij groot is, nog steeds ijsberen zijn? Of al die bergen plastic in de zee worden opgeruimd zodat zij de mooie zeeën kunnen zien? Of zij al die mooie natuur, zoals koraalriffen of gletsjers nog kunnen meemaken?
Vertel je hoe mooi het was toen je het zag en wat je eraan gedaan hebt om het verdwijnen te voorkomen?
Ik hoop het, maar alleen onze kinderen kunnen straks zeggen dat je er alles aan gedaan hebt om het te voorkomen.